تشکل‌های مردم‌نهاد معلولان در نشستی که در هفته گردشگری و روز جهانی ناشنوایان برگزار شد، از کم‌توجهی به قوانین مناسب‌سازی و آیین‌نامه حمایتی معلولان که سه‌ونیم سال از آن گذشته و هیچ اتفاقی نیفتاده است، شهرها و جاده‌هایی که مناسب سفر برای معلولان نیستند و اقامتگاه‌ها و مراکز خدماتی و بین‌راهی و موزه‌هایی که برای معلولان غیرقابل استفاده‌اند، سخن گفتند.
یست‌وهشتمین جلسه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی و پنجمین نشست میز گردشگری دسترس‌پذیر با حضور نمایندگان وزارت کشور و آموزش و پرورش، سازمان بهزیستی و جمعی از تشکل‌های مردم‌نهاد معلولان به مناسبت هفته گردشگری، یکشنبه نهم مهرماه در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برگزار شد. در این نشست همچنین تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان بهزیستی امضا شد.
ساختمان‌های میراث فرهنگی صفر گرفتند
غلامرضا رضایی‌فر ـ رئیس دبیرخانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی کشور ـ در این نشست از کم‌توجهی برخی دستگاه‌ها نسبت به مصوبات قانونی درباره حمایت از معلولان سخن گفت و یادآور شد: بیش از سه و نیم سال از تدوین آئین‌نامه حمایت از معلولان گذشته است و طبعاً باید همه معابر مناسب‌سازی می‌شدند، اما این اتفاق نیفتاده است.
در ماده ۷ این آئین‌نامه بحث خدمات الکترونیک مطرح شده بود و در مدت شش ماه باید دستگاه‌ها در این حوزه وظایف خود را انجام می‌دادند، اما تنها ۱۰ دستگاه به ما پاسخ دادند و از بیش از ۹۰ دستگاه هنوز جوابی نگرفته‌ایم.
او اضافه کرد: ماده ۱۳ این آیین‌نامه وزارتخانه‌ها را به رعایت ضوابط مکلف کرده است.
این‌ها نشان می‌دهد ما در قوانین کمبود نداریم، اما می‌توان اعتبارات لازم را کسب کرد.
رضایی‌فر رفع نواقص مناسب‌سازی ساختمان‌های اداری را درخواست کرد و گفت: ساختمان‌های اداری میراث فرهنگی وضعیت خوبی ندارند، ما توقع داریم حداقل امسال و سال آینده این ساختمان‌ها برای حضور افراد دارای معلولیت آماده‌سازی شود.
رییس دبیرخانه ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی با بیان اینکه در امتیازبندی که ما انجام داده‌ایم بسیاری از این ساختمان‌ها امتیاز صفر گرفته‌اند، پیشنهاد کرد: پیگیری مناسب‌سازی همه مراکز تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بویژه مجتمع‌های رفاهی، تأمین و تجهیزات دسترس‌پذیری در اماکن تاریخی مانند رمپ متحرک و بالابر تعبیه شود.
ابلاغ ضوابط مناسب‌سازی، نصب تابلوهای اطلاع‌رسانی، دسترس‌پذیری همه درگاه‌های ارائه خدمات الکترونیکی برای همه افراد نابینا و کم‌بینا، مجهز کردن سیستم گویا، وجود مترجم ناشنوایان در مکان‌های پربازدید و اختصاص فضایی ویژه افراد دارای معلولیت از جمله پیشنهادهای این ستاد بود.
محمداسماعیل شیخ قرایی ـ مدیرعامل انجمن معلولان پارس و دبیر میز گردشگری دسترس‌پذیر ـ به برخی اقدامات این میز اشاره کرد و با تاکید بر اینکه ما می‌خواهیم شرایط طوری باشد که با خانواده سفر کنیم، از شناسایی شهرهای مناسب سفر معلولان و از امتیازدهی و رتبه‌بندی هتل‌ها و مراکز اقامتی و اعطای نشان ویژه دسترس‌پذیر و تهیه نقشه و اپلیکیشن‌هایی برای سفر به مناطق دسترس‌پذیر خبر داد.
حیدر بنایی، نماینده تشکل‌های غیردولتی جانبازان نیز گفت: همانطور که ورزش برای جانبازان واجب است سفر و گردشگری برای جانبازان و معلولان لازم و واجب است. این درحالی است که بیشتر کارهایی که تا کنون برای دسترس‌پذیری شده، رفع تکلیفی بوده است. ضرورت دارد برای موفق شدن ایده‌ها و طرح‌ها از معلولان استفاده شود.
هادی میرزایی ـ مدیرکل موزه‌ها ـ به اقداماتی که در موزه‌های کشور از سال ۱۳۹۸ برای دسترس‌پذیری انجام شده، اشاره کرد و گفت: برای تغییر بناهای تاریخی با محدودیت‌هایی مواجهیم، ولی می‌توان حداقل‌هایی را ایجاد کرد. در عین حال که در موزه‌های جدید ضوابطی در این‌باره ابلاغ می‌شود.
هیچ‌یک از مجتمع‌های بین‌راهی مناسب معلولان نیست
افشار، نماینده تشکل‌های مردم‌نهاد معلولان و عضو میز گردشگری دسترس‌پذیر نیز با اشاره به غیرقابل استفاده بودن مجتمع‌های بین‌راهی برای افراد معلول، به تجربه‌های خود در سفرهای داخلی به عنوان یک معلول اشاره کرد و گفت: از همدان تا مشهد با ماشین‌سواری ۱۳ کیلومتر راه است، ولی هیچ مجتمع خدماتی مناسب‌سازی‌شده‌ای برای معلولان وجود ندارد.
شهرها آماده سفر معلولان نیستند
ناهید کلوشانی، مدیرعامل بنیاد خیریه معلولان ایرانیان تاکید کرد که تقریبا در هیچ نقطه‌ای از ایران شرایط برای سفر معلولان مهیا نیست، در یزد به صورت پایلوت امکانات دسترس‌پذیری ایجاد شده است، اما در دیگر شهرها این امکانات فراهم نیست.
حتی در اردوهایی که برای معلولان در تأسیسات مربوط به سازمان بهزیستی برگزار می‌کنیم، با مشکل مواجهیم و لازم است بهزیستی ابتدا از خود شروع کند و زیرمجموعه خود را به دسترس‌پذیری ملزم کند.
امیر قاسمی، رییس ستاد گردشگری شهرداری تهران هم از تفاهم‌نامه‌ای که به‌زودی میان شهرداری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای دسترس‌پذیری و ارائه تسهیلات به معلولان منعقد می‌شود، خبر داد.
.
شهبازی، مشاور دانش‌بنیان انجمن معلولان پارس نیز هشدار داد که جمعیت کهنسالان ایران در یک دهه آینده دو برابر می‌شود و لازم است درباره امکانات و خدمات و تسهیلاتی که در این‌باره وجود دارد در وب‌سایتی اطلاع‌رسانی شود، درحالی‌که هیچ امکانی در این زمینه وجود ندارد. عکس‌های قشنگی را در سایت‌ها گذاشته‌اند، ولی هیچ اطلاعاتی از خدمات و امکاناتی که مناسب معلولان باشد، پیدا نمی‌شود.
چرا موزه‌ها برای معلولان رایگان نیست؟
محمودنژاد، مشاور رییس سازمان بهزیستی در امور معلولان نیز همانند دیگر حاضران این نشست با یادآوری تجربه‌های خود در سفرهای داخلی و خارجی، این پرسش‌ها را مطرح کرد که چرا ورود به موزه‌ها برای معلولان رایگان نیست، اما برای جانبازان رایگان است؟ یا چرا در هتل‌ها ویلچر ندارند؟ هتلی که پز دادند رونالدو را در سفر به ایران آنجا بردند بررسی کنید و ببینید آیا واقعا دسترس‌پذیر است؟ چرا در آیین‌نامه‌های گردشگری به حقوق عامه فکر شده، اما به حقوق معلولان فکری نشده است؟
او سپس برای اینکه مسئولان گردشگری را متوجه وضعیت هتل‌ها برای استفاده معلولان کند، این پرسش را مطرح کرد که اگر یک زوج ناشنوا در اتاق هتل اقامت داشته و درحال استراحت باشند و هتل هم آتش بگیرد و شما بخواهید آن‌ها را بیدار کنید، چه می‌کنید؟
زبان ناشنوایان ایرانی را به رسمیت بشناسید
اشتری، مدیرعامل شبکه ملی تشکل‌های مردم‌نهاد افراد دارای معلولیت شنوایی نیز درخواست کرد به معلولان داری ناشنوایی توجه کنند و در موزه‌ها بارکد تعریف کنند، دستمزد مترجمان ناشنوایان را افزایش دهند و در مراکز حساسی مانند بیمارستان، مترجم ناشنوا مستقر کنند. او تاکید کرد که زبان ناشنوایان در ایران همانند بسیاری از مناطق جهان به رسمیت شناخته شود.
طریفی حسینی، معاون آموزش و پرورش و رییس سازمان آموزش استثنایی کشور هم گفت: درحال حاضر حدود ۱۰۵ هزار دانش‌آموز استثنایی داریم که لازم است تسهیلاتی برای این کودکان درنظر گرفته شود، در عین حال که از این ظرفیت برای تمرکز بر گردشگری کودک می‌توان استفاده کرد.
احمد قادری، رییس سازمان بهزیستی کشور گفت: امیدوارم همه نهادها و سازمان‌ها طوری گام بردارند که در بودجه ١۴٠٣ در راستای مناسب‌سازی باشد.
او همچنین پیشنهاد کرد یادداشت تفاهمی با دیگر دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها برای ظرفیت‌سازی و مناسب‌سازی بسته شود تا زمانی که ۳۰ درصد از جمعیت کشور کهنسال می‌شود، برای بهبود و فضاسازی‌ها اقداماتی انجام شده باشد.
رتبه‌بندی شهرها و تأسیسات گردشگری مناسب‌سازی‌شده
علی‌اصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ هم گفت که از هر فرصتی برای عملیاتی شدن دغدغه‌های مطرح‌شده استفاده می‌کنند.
او همچنین از اعضای میز گردشگری دسترس‌پذیر درخواست کرد مطالبات و دغدغه‌های مطرح شده را تجمیع و تبیین کنند تا امکان پیگیری داشته باشد و همچنین از اقدام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای رتبه‌بندی شهرها و تاسیسات گردشگری خود خبر داد.
شالبافیان از معاون وزیر کشور نیز درخواست کرد در قانون بودجه ١۴٠٢ بندی مصوب شده که لازم است به استانداران ابلاغ شود، تا از پنج درصد بودجه‌ای که در اختیار استان‌هاست و با اولویت گردشگری باید هزینه شود، به گردشگری دسترس‌پذیر اختصاص یابد.
مهدی جمالی‌نژاد، معاون عمرانی و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور و رییس ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی با اشاره به برگزاری ۲۸ جلسه این ستاد و تهیه سند مناسب‌سازی، گفت: با وجود تمام اقدمات انجام‌شده تا کنون، اما همچنان در ابتدای راه هستیم و مسیر طولانی است و مطالبات انباشت‌شده‌ای داریم.
درحالی‌که سالانه بیش از ۱۸ هزار نفر از هموطنان را در تصادف‌های جاده‌ای از دست می‌دهیم و بیش از ۳۰۰ هزار نفر هم مصدوم و معلول می‌شوند.
رییس ستاد هماهنگی و پیگیری مناسب‌سازی قول داد تمام مطالبات مطرح‌شده به مصوبات این ستاد تبدیل می‌شود و درخواست معاون گردشگری درباره اختصاص بودجه‌ای از استان‌ها به گردشگری دسترس‌پذیر پیگیری خواهد شد.
