رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: گردشگری در دسترس به معنی در دسترس قرار گرفتن گردشگری برای ناتوانان و کم‌توانان تلقی می‌شود به گونه‌ای که حقوق افراد دارای معلولیت در طیف‌های مختلف خدمات‌رسانی گردشگری تعریف شود.
فرید جواهرزاده درخصوص تعریف گردشگری در دسترس اظهار کرد: گردشگری در دسترس به معنی در دسترس قرار گرفتن گردشگری برای ناتوانان جسمی و ذهنی تلقی می‌شود. این نوع از گردشگری در سال ۲۰۰۹ توسط «دیکسون» و «دارسی» مطرح شده است.
در واقع شاخه‌ای جدید از گردشگری است که علاوه بر گردشگری معلولان، نابینایان و ناشنوایان، افرادی که دچار اختلالات گفتاری، شنوایی و بینایی از جمله افراد ناتوان و کم‌توان مانند خانم‌های باردار یا سالمندان، مادرانی که کالسکه فرزند خود را به همراه دارند را نیز شامل می‌شود.
در سال‌های اخیر موضوعات مفصل و متنوعی در خصوص گردشگری در دسترس بیان شده است و در سال‌های گذشته نیز «گردشگری در دسترس، گردشگری برای همه» به عنوان شعار سال سازمان جهانی گردشگری عنوان شد.
از این رو گردشگری در دسترس به این معنا است که مقاصدی را در گردشگری انتخاب کرده و مسیرها و تورهایی را طراحی کنیم تا متناسب و در راستای رفع نیازهای افرادی باشد که نیازمند دسترسی خاص هستند یا از نظر توانمندی با شرایط و مشکلاتی مواجه شده‌اند.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران بیان کرد: در سال‌های اخیر گردشگری در دسترس مورد توجه قرار گرفته است، زیرا جامعه معلولین و سالمند در حال افزایش است و افرادی که گردشگری و فعالیت‌های سفر انجام می‌دهند، با توجه به ناتوانایی‌های جسمی و حرکتی خود مطالبات خدماتی ویژه‌ای دارند.
به عنوان مثال اغلب کشورها در فرودگاه امکاناتی را برای رفت‌وآمد افرادی که با استفاده از ویلچر حرکت می‌کنند، فراهم ساخته‌اند.
جواهرزاده خاطرنشان کرد: به تعبیری حقوق افراد دارای معلولیت در طیف‌های مختلف خدمات‌رسانی گردشگری تعریف شده و برای آن‌ها طراحی‌های خاص انجام می‌دهند تا آن‌ها بتوانند بیشترین استفاده را در حین سفر داشته و از امکانات سفر بهره‌مند شوند و به عبارتی چالش‌ها و موانع این افراد هنگام گردشگری برطرف شود.
وی عنوان کرد: بر اساس آمارهای جهانی، در حال حاضر جمعیت معلولین حدود ۱۵ درصد جمعیت دنیا بوده و تعداد این افراد در کشورهایی که در تاریخ معاصر خود با جنگ مواجه بوده‌اند، بیشتر است.
ایران نیز از جمله کشورهایی است که تجربه جنگ داشته و به نوعی در این گروه قرار می‌گیرد، به گونه‌ای که آمارهای زیادی از مجروحان جنگی در ایران وجود دارد و همچنین متاسفانه آمار حوادث جاده‌ای در کشور نیز زیاد است، بر این اساس لازم است دسترسی افراد با شرایط ویژه و ناتوانی‌های گوناگون مورد توجه قرار گیرند.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران افزود: چالش‌های عمده این دسته از افراد در هنگام سفر عمدتا در ارتباط با تعریف مناسب‌سازی است
به این معنی که لازم است نامناسب بودن حمل‌ونقل شهری و برون شهری، نامناسب بودن اقامتگاه‌ها و نامناسب بودن مراکز خرید، تفریح، موزه‌ها، رستوران‌ها و ... رفع و مناسب‌سازی انجام شود.
جواهرزاده تصریح کرد: منظور از مناسب‌سازی برای افراد معلول و افراد ناتوان و کم‌توان این است که این افراد بتوانند بدون کمک دیگران از خدمات و امکانات بهره‌مند شوند. البته در کنار تعاریف مناسب‌سازی باید نگاه فرهنگی نسبت به موضوع مناسب‌سازی داشته باشیم.
معمولا برخورد جوامع با معلولین نیز حائز اهمیت است، یعنی اصول انسانی که با توجه به آن‌ها باید با معلولین و افراد کم‌توان رفتار کرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و جامعه باید این افراد را با آغوش باز حمایت کند و از نظر فکری، روحی و روانی تأثیر مثبتی بر آن‌ها داشته باشد.
از جمله مقاصد مناسب گردشگری معلولین در شهرها و کشورهای دنیا، می‌توان بارسلون، سنگاپور، مکزیک، ملبورن و … را نام برد که با روش‌های مختلف به نوعی راحت‌ترین شهرها برای تردد معلولین به شمار می‌روند.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: جامعه، افراد و امکانات باید در راستای بهره‌مندی افراد با نواقص گوناگون حرکت کند تا آن‌ها بتوانند از لذت گردش و تفریح بهره‌مند باشند. در حال حاضر روند معلولیت جهان به گونه‌ای است که متاسفانه به دلایل مختلف مانند جنگ، حوادث رانندگی و … هیچگاه متوقف نمی‌شود، بنابراین بایستی سفر معلولین را تسهیل کرده و از این طریق از منافع و ظرفیت‌های اقتصادی آن نیز بهره‌مند شویم.
جواهرزاده بیان کرد: برای مثال گروهی تحت عنوان « ماجراجویان دارای معلولیت» در ایران شکل گرفته و افرادی را شامل می‌شود که غالبا با استفاده از ویلچر حرکت می‌کنند
با این وجود این افراد از گلایدر و پاراگلایدر نیز استفاده می‌کنند. این گروه به تعبیری نشان داده‌اند که ماجراجویی را از اوج آسمان تا اعماق دریا انجام می‌دهند و موانع را دور می‌زنند و از زندگی خود لذت می‌برند.
وی ادامه داد: این گروه معمولا سفرهای گروهی را برنامه‌ریزی می‌کنند و در سفرهای خود به قایق‌سواری در دریا، پرواز با گلایدر در کویر، غواصی با حرفه‌ای‌ترین گروه‌های فعال پرداخته‌اند.
پر واضح این‌که فعالیت در این گروه از جذابیت فراوانی برخوردار است و ظرفیت‌های بسیار بالای کشور ما را نشان می‌دهد. به این ترتیب به واسطه برخی اقدامات کم‌هزینه و ساده نیز می‌توان جامعه را برای نشاط جمعی آماده کرد و معلولین و جانبازان نیز در این حوزه می‌توانند تحت پوشش قرار گیرند، به گونه‌ای که حتی می‌توان میزبان گردشگران معلول خارجی نیز باشیم.
