کم توان یا معلول به کسی گفته می‌شود که به علت نقص جسمی یا ذهنی (چه مادرزاد وچه غیر آن) اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآمدی عمومی وی ایجاد شده و تا حدی یا به کلی ازتامین ضرورت‌های زندگی عادی فردی یا اجتماعی ناتوان است.
روز جهانی معلولین همه ساله ویژه برنامه هایی مناسبی در سراسر کشور برگزار می شود و در این روز حداقل یک بار هم که شده مسئولین به سراغ معلولین می روند و پای درد و دل های این افراد می نشینند.
«آقای شهردار ما نه می توانیم پارک برویم»، «نه می توانیم ورزش کنیم» و «نه می توانیم به مترو برویم» این ها بخشی از دل تنگی ها افراد معلولی بود که در دیدار با شهردار تهران بیان کردند و به راستی آیا شهر تهران با این همه هجمه و هیاهو می تواند زیست گاه مناسبی برای افراد توان یاب باشد.
وقتی که به ایستگاه های مترو، اتوبوس های تندرو و حتی بسیاری از پارک ها و پیاده راه ها تردد می کنی متوجه می شوی که واقعا امکاناتی برای عبور و مرور افراد توان یاب در این مکان ها نیست و یا سردرگمی فردی با ویلچر در مقابل یک مجموعه تجاری، اداری یا خدماتی و نبود رمپ مناسب برای ورود به آن مجموعه موضوعی است که شاید در طول روز بارها به آن برخورد کنیم اما چون خود گرفتار ناتوانی نیستیم به راحتی از کنار این نقیصه شهری می گذریم و ضرورت مناسب سازی فضاها را کمتر احساس می کنیم.
سوم دسامبر مصادف با ۱۲ آذر از سال ۱۹۹۲ و از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی معلولین اعلام شد و حداقل در این روز می توانیم به سراغ این افراد معلول رفت و درد و دل های این افراد را شنید.
تهران شهری سخت برای معلولان است
یک معلولی که سال ها ساکن تهران است در این باره گفت: واقعا زندگی در تهران برایمان خیلی سخت شده گرچه در این سال ها اقدامات مناسبی در برخی معابر انجام شده اما همچنان بسیاری از پارک ها و ایستگاه های مترو به امکاناتی همچون رمپ و آسانسور مجهز نیست.
وی ادامه می دهد: فکر کنم بالای ۲ هزار پارک در تهران وجود دارد اما باید از مسئولان سوال کرد که چند تا از این پارک ها به امکاناتی برای پذیرش افراد معلول مجهز شده است.
این معلول ساکن تهران ادامه می دهد: تهران با جمعیت ۱۰ میلیون نفری باید جوابگوی تعداد کمی از معلولان باشد و بستری برای زیست این افراد فراهم کند، معلولان نیز جزیی از این شهر هستند و به نظرم بسیاری از همین افراد معلول در دانشگاه ها، مراکز فرهنگی و ورزشی حرف های زیادی برای گفتن دارند.
همچنین یک فعال حوزه معلولان که سال ها در تهران زندگی می کند گفت: بیایید با هم فضایی را ترسیم کنیم که اتوبوس بین شهری در حرکت است که بچه ای شیطون نیز سوار ماشین است که آنقدر اذیت می کند تمامی مسافران به فغان می آیند و در نهایت به پدر بچه می گویند چرا بچه شما این چنین رفتار می کند و چرا تربیت نشده است.
مهدی صادقی اظهار داشت: پدر بچه به مسافران می‌گوید که از خاک سپاری مادر بچه برمی گردیم و این بی قراری کودک برای مادر است و با شنیدن این موضوع وضعیت اتوبوس به نفع کودک تغییر می کند و این مثال مصداق آگاهی و نااگاهی از شرایط است.
وی بیان کرد: با گذشت زمان بود که متوجه شدم اگر کار فرهنگی انجام می دهم بخشی از آن را باید به معلولان اختصاص دهم، معلولان افرادی هستند که به اندازه همه عوارض می دهند اما به اندازه همه افراد از شرایط بهره نمی برند.
صادقی افزود: سطح تعامل افراد نشان می دهد که سطح معلولیت چقدر است و اگر امروز من با معلولیت شدید مواجه هستم بخشی از آن متوجه مدیریت شهر است و حوزه معلولیت ذهنی بسیار پیچیدگی دارد و بارها متوجه شدیم معلولان در زمینه ذهنی بسیار ایزوله و محدود شده اند
وی ادامه داد: به عنوان مثال بچه های ما (معلولان) از استخر محروم هستند و باید بدانیم ورزش برای معلولان جسمی حرکتی و ذهنی یک کار درمانی و توان بخشی است و فقط میخواهم عرض کنم مطالبه گری موضوعی است که باید به آن بپردازیم.
این فعال حوزه معلولان خاطرنشان می کند: در مدیریت گذشته پایتخت زمانی بود در افتتاح ایستگاه های مترو آسانسورهای آن به هر دلیلی خاموش می شد و امروز آقای بیانی از دفتر شهردار مامور شدند که تک به تک آسانسورهای ایستگاه های مترو را چک کنند.
همچنین شهردار تهران در این باره می گوید: مدیران شهری پایتخت در این سال ها اقدامات جدی در خصوص زیست شهروندان توان یاب انجام نشده است و باید در این زمینه کمر همت را بست.
علیرضا زاکانی اشاره می کند که وقتی به فلسفه اساسی انقلاب اسلامی همان عدالت نگاه می کنیم، عدالت سه جزء دارد که یکی فراهم شدن فرصت برابر برای همه افراد جامعه است و در این فرصت برابر گام در مسیر عدالت است و باید به سمتی حرکت کنیم که مسیر برای هرکه میخواهد تلاش کند باز باشد.
پایتخت ۹۸ هزار معلول دارد
وی تاکید می کند که ۹۸ هزار معلول و ۶۰ هزار جانباز در تهران وجود دارند و برای خدمت به آنها تصمیم گرفتیم برنامه مدون هوشمندی تهیه کنیم تا با استفاده از فناوری احصا شود که در کدام منطقه شهر تهران معلولان ساکن هستند تا پیرامون آن ها را مناسب سازی کنیم.
شهردار تهران ادامه می دهد: بودجه ای که امسال تنظیم شده برای مناسب سازی ۶۰۰ کیلومتر تهران است و باید اقدام های انجام شده در گذشته را پله و از آن ها استفاده کنیم و رویکرد و هدف ما افق بالاتری است و در کنار آن تلاش می کنیم مناسب سازی را از خود شروع کنیم تا وقتی معلولان به ساختمان شهرداری مراجعه می کنند به مشکل بر نخورند که در بودجه نیز این موضوع لحاظ می شود.
۴۴ بوستان و پیاده راه پایتخت مناسب سازی شد
همچنین معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در این باره گفت: همزمان با روز جهانی معلولان، ۱۶ بوستان، ۱۶ ساختمان از ساختمان های شهرداری و نیز ۱۲ پیاده رو مناسب سازی شده در پایتخت به بهره برداری رسید.
حمیدرضا صارمی با تاکید بر اهمیت مناسب سازی اماکن عمومی برای افراد دارای معلولیت، گفت: با تکمیل عملیات مناسب سازی ۱۶بوستان از بوستان های شهر تهران تعداد بوستان های قابل بهره برداری برای شهروندان دارای معلولیت شهر تهران به ۱۱۴ بوستان رسید.
وی افزود: اکنون اطلاعات وضعیت دسترس پذیری ساختمان های شهرداری و فضاهای عمومی شهر تکمیل شده و به زودی در سامانه نقشه تهران به آدرس map.tehran.ir منتشر می شود، البته در حال حاضر، اطلاعات مصور به همراه برنامه اقدام کلیه معابر با عرض ۱۲ متر و بالاتر در همین سامانه در دسترس شهروندان قرار دارد.
معاون شهردار تهران همچنین از تهیه سند برنامه جامع اقدامات مناسب سازی برای معاونت ها، مناطق ۲۲ گانه، شرکت ها و سازمان های زیر مجموعه شهرداری تهران خبر داد و گفت: بر اساس این سند، پروژه های سالیانه مناسب سازی، به صورت برنامه ریزی شده و هدفمند، تعریف شده و نحوه اجرای آن ها کنترل می شود.
وی با اشاره به استقرار ستاد مناسب سازی در شهرداری تهران، بیان کرد: این ستاد شامل کارگروه های «فنی و شهرسازی»، «امور اجتماعی و فرهنگی» و «کارگروه مشاورین دارای معلولیت» با عضویت هفت نفر از نمایندگان جامعه دارای معلولیت است که اعضای کارگروه مشاورین، متشکل از مشاورین معاونت های شهرسازی و معماری، فنی و عمرانی، حمل و نقل و ترافیک، خدمات شهری و محیط زیست بوده که فعالیت ها و اقدامات ذیل هر معاونت را مورد ارزیابی و کنترل قرار می دهند.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در خصوص اقدامات انجام شده برای مناسب سازی ایستگاه های مترو نیز گفت: هم اکنون شهر تهران دارای ۱۴۱ ایستگاه مترو است که از این تعداد ۵۹ ایستگاه دارای آسانسور، ۱۱۰ ایستگاه دارای رمپ و ۷۵ ایستگاه دارای مسیر ویژه افراد نابینا است که با پیگیری انجام شده به وضعیت مطلوب تری برای دسترس پذیرتر شدن این ایستگاه ها خواهیم رسید.
وی با اشاره به تاکید اعضای شورای اسلامی شهر و شهردار تهران بر مناسب سازی معابر نیز گفت: برای سال آینده نیز شاهد تحول در حوزه مناسب سازی معابر عمومی خواهیم بود و تلاش می کنیم تا اماکن پرتردد شهر از جمله بوستان ها و ایستگاه های مترو را برای افراد کم توان مجهز کنیم.
«معلولیت»، واژه‌ای است که بیشتر در ذهن ما به معنای یک ناتوانی معنی می‌شود و می‌تواند مشکلاتی را برای فرد معلول ایجاد کند، اما معلولان سرتاسر دنیا، بارها این را به اثبات رسانده‌اند که معلولیت، محدودیت نیست.
بهرحال کلانشهر تهران با جمعیت ۱۰ میلیون نفری تنها ۹۸ هزار معلول و ۶۰ هزار جانباز دارد که مدیریت شهری باید فکری به حال زیست این افراد داشته باشد.
یادمان باشد از بیش از ۲ هزار بوستان در شهر تهران تنها ۱۱۴ بوستان برای افراد توان یاب مناسب سازی شده و کلانشهر تهران نیاز به اقدامات اساسی در زمینه زیست افراد توان یاب دارد.
